Fosturforeldrafelagið 25 ár - røða Eyð Ellingsgaard, forkvinnu í starvsnevnd Barnaverndarstovunar

“Dagurin, har vit heiðra tað at vera nakað fyri onkran.” Soleiðis bjóðaði Annlis Bjarkhamar, forkvinna, í Fosturforeldrafelagnum vælkomnum til serstakliga væl eydnaða 25 ára hátíðarhaldið hjá felagnum í dag. Heilt fitt av fólki hevði leitað sær í veitsluskrýddu Perluna at fagna føðingardagsbarninum. At byrja við bar Eyð Ellingsgaard, forkvinna í starvsnevndini fyri Barnavendarstovu Føroya, fram røðu, sum kann lesast niðanfyri. Eisini Oddbjørg Balle,  leiðari í Barnaverndarstovuni, takkaði felagnum fyri treystliga arbeiðið og góða samstarvið gjøgnum árini. Djóni Nólsøe Joensen, landsstýrismaður í barna- og útbúgvingarmálum, ynskti somuleiðis til lukku í røðu. At syngja og spæla vóru komin fyrst Lena og Niklas og síðani Steintór Rasmussen. Í allar mátar ein frálíkur føðingardagur.

Røðan hjá Eyð Ellingsgaard kann lesast her:

Góðu tit í Fosturforeldrafelagnum, góðu fosturforeldur og góðu børn!

“At taka børn í álvara

er tað álvarsamasta av øllum.”

Orðini eigur danski fjøllistamaðurin og yrkjarin, Piet Hein.

Sum forkvinna í starvsnevndini hjá Barnaverndarstovu Føroya veit eg, at tað er júst hetta, tit í Fosturforeldrafelagnum gera. Hetta við at virka fyri at betra um umstøðurnar hjá teimum, ið taka børn til fosturs ella umlættingar og at betra umstøðurnar hjá hesum børnum. Og hetta gera tit til lítar – tað er javnan, at tað frættist í miðlum, at tit vísa á umstøður, sum krevja bata hjá hesum málbólkum.

Eitt annað endamál tykkara er, at gera avtalu við myndugleikarnar um setanar- og lønarkor hjá fosturforeldrum. Her er seinasta fruktagóða dømið uppskotið um at hækka gjaldið fyri vistarhald hjá fosturforeldrum. Her hava tit saman við millum øðrum okkum á Barnaverndarstovuni arbeitt við tí tilmæli, sum liggur til grund fyri uppskotinum um dagførda kunngerð. Eitt uppskot, sum fyri stuttum hevur verið til hoyringar hjá viðkomandi pørtum - so nú bíða vit øll í spenningi.

Vita skulu tit í Fosturforeldrafelagnum, at Barnaverndarstovan hámetir tykkara ótroyttiliga arbeiði, og vit fegnast mikið um tað góða samstarv, vit hava, og gleða okkum til framtíðar felags tøk til frama fyri fosturfamiljur.

***

Mikil vinningur liggur í at fjálga um fosturforeldur. Frá norsku kanningini, Fosterhjemsundersøkelsen 2025, frá systurfelagi tykkara, Norsk Fosterhjemsforening og Menon Economics, vita vit, at samfelagsøkonomiska virðið av fosturheimum ikki kann yvirmetast. Kanningin er svarað av fosturforeldrum og ungfólki, sum búgva í fosturheimum. 1500 í tali til samans. Ein av niðurstøðunum er, at tað samfelagsbúskaparliga lønir seg ómetaliga væl at gera íløgur í fosturheim: Frágreiðingin vísir, at tað samfelagsbúskaparliga virðið av dagsins fosturheimum í Noregi hava eitt væntað nútíðarvirði á 135,9 milliardir norskar krónur. Og at gera íløgu á 1 krónu í fosturheim, gevur 11 krónur aftur. Og vit skulu minnast til, um eingin fosturforeldur eru, gongur tað fyrst og fremst útyvir børnini – men eisini yvir okkum sum samfelag.

Vit kunnu siga, at kanningin vísir, at royndir og røddir frá fosturfamiljum vísa vegin frá varhuga til vitan.

***

Tit fosturforeldur taka børnini í størsta álvara. Tit vita, at tað ikki altíð eru stóru orðini, sum gera munin. Tað eru tær smáu handlingarnar, sum tit endurtaka dag um dag, so sum:

• Tær stillu løturnar í køkinum, tá barnið sleppur at røra í grýtuni og fær kensluna av, at hoyra til
• Borðspøl ella film um kvøldið, sum skapa hugna og samveru.
• At taka ímóti góðum døgum við gleði – og teimum ringu við toli.

Sum fosturforeldur leggja tit alla orku í at geva barninum tann tryggleika og tann stuðul, sum skal til, fyri at barnið kann gerast álitsfult og fáa sjálvsvirði, góða skúlagongd og sum frá líður klára seg væl í lívinum.

Samstundis kunnu vera snávingarsteinar á leiðini. Ofta heldur mann á at vera ein púra vanlig familja, og verður so brádliga eisini ein “almenn” familja, har lógarverk og samstarv við umsiting og foreldur seta karmarnar. At tit megna alt hetta til lítar, hevur størri týdning, enn orð eru fyri. Fyrst og fremst fyri børnini, men eisini fyri okkum sum land.

Hetta veit eg eisini frá mínum egna lívi, har ein av mínum nærmastu, hevði ta gleði at lata upp sítt heim fyri einum fosturbarni. Og tað var skjótt, at barnið bleiv ein  sjálvsagdur partur av okkum og ríkaði okkum sum familja.

***

Tað eru nógvir vegir til at gerast fosturfamilja. Summi tykkara kendu barnið framman undan frá familju ella netverki. Onnur hava latið upp hurðina fyri einum barni, sum kemur heilt uttan samband. Báðir vegir krevja dirvi, umsorgan og eitt serligt slag av hjartarúmi – brúk er fyri báðum sløgum.

***

Í Barnaverndarstovuni vita vit betur enn nakar, at hjartaheit og dugnalig fosturforeldur ikki eru at finna undir hvørjum steini. At vera fosturforeldur er ein gáva – men tað er eisini ein uppgáva.

Tí skulu vit áhaldandi gera tað, vit kunnu, fyri at skapa tykkum virðiligar og rímiligar karmar at virka undir. Sum tað eisini hevur verið at frætta í miðlum, hava vit staðiliga mælt til, at betra umstøðurnar hjá fosturfamiljum, eitt nú við at geva møguleika fyri ávikavist styrktum og serkønum fosturforeldrum. Hetta hevði tryggjað, at fleiri børn kundu sloppið undan at farið á stovn.

 Og Barna- og útbúgvingarmálaráðið hevur víst á, at ætlanir eru um at betra umstøðurnar hjá fosturfamiljum - við at lata upp fyri hesi førleikamenning av fosturforeldrum. Vit seta okkara vón og álit á, at ítøkilig tekin vera upp á hetta í næstum.

***

At enda fari eg at geva orðið til Oddbjørg Balle, leiðara á Barnaverndarstovuni. Hon fer at handa tykkum eitt ljós, sum er ein heilsan til tykkum, sum sjálv eru ljós hjá so mongum.

Góðu tit í Fosturforeldrafelagnum. Hjartaliga til lukku við fjórðingsøldini!

Takk fyri.